اسلایدر

گرسنگی فواید بیشماری در جهت تکمیل در جهت تکمیل نفس و شناخت خداوند برای سالک دارد .روایات زیادی در فضایل گرسنگی واردشده است که بد نیست در اینجا اشاره ای به آنها و سپس به فلسفه و حکمت گرسنگی داشته باشیم . از پیامبر اکرم (ص) روایت شده است : با  تشنگی و گرسنگی با نفسهایتان مبارزه کنید همانا پاداش این کار همانند پاداش مبارزه در راه خداست .و عملی دوست داشتنی تر از گرسنگی و تشنگی در نزد خدا نیست . و همچنین فرمودند : برترین شما روز قیامت در نزد خداکسی است که گرسنگی و تشنگی بیشتری کشیده باشد و در خداوند متعال تفکر بیشتری نموده باشد و به اسامه فرمودند : اگر میتوانی در حالت گرسنگی و تشنگی ملک الموت را ملاقات کن تا به بالاترین مقامها و جاها رسیده وباپیامبران هم منزل شوی و ملائکه از دیدن روحت شادمان شوند و خداوند بر تو درود فرستد .›› نیز فرمودند : گرسنگی بکشید و بر بدنهاییتان سخت بگیرد شاید دلهایتان خداوند متعال را ببیند . در حدیث معراج خداوند پرسید : ای احمد ! آیا آثار روزه را می دانی ؟ پاسخ داد : خیر . خداوند فرمودند : نتیجه روزه کم خوری و کم گویی است . و آن حکمت را به ارمغان می آورد و حکمت معرفت را در پی دارد و معرفت یقین را .و وقتی که بنده ای به یقین رسید با کی ندارد که چگونه روزگار را سپری کند . در سختی یا آسانی و این مقام خوشنود هاست . وهرکس طبق خوشنودی من رفتار کند ، سه خصلت را به او می دهم : شکری که نادانی همراه آن نباشد ، یادی که فراموشی نداشته باشد و دوستیی که دوستی من را بر دوستی آفریدگانم ترجیح ندهد . هتگامی که اورا در دل بندگانم انداخته  و چشم قلب اورا به عظمت جلالم می گشایم و علم آفریدگانم را از پنهان نمی دارم ، در تاریکی شب و روشنایی روز بااو مناجات می کنم تاآنجا که سخن گفتن و همنشینی او با بندگانم قطع شود و کلام خود و فرشتگانم را به گوش او می رسانم و اسراری راکه از بندگانم پنهان کرده ام برای او آشکار می کنم … ، عقل اورا غرق درشناخت خود کرده و درک او را بالا می برم ، مرگ را براو آسان می کنم تا وارد بهشت شود و وقتی که ملک الموت او را ملاقات کند ، به او می گوید : آفرین برتو و خوشا به حالت ! خوشا بحالت !خداوند مشتاق تواست … خداوند می گوید : این بهشت من است ، درآن بخرام و خوش باش و در همسایگیم ساکن شو .روح انسان می گوید :خدایا خود را به من شناساندی و با این شناخت از جمیع آفریدگانت بی نیاز شدم . قسم به عزت و جلالت اگر خوشنودی تو در این است که قطعه قطعه شده یا هفتاد بار به بدترین شکل کشته شوم خوشنودی توبرای من دوست داشتنی تر است … آنگاه خدای متعال می فرماید : به عزت و جلالم سوگند ، هیچگاه مانعی بین خود و تو قرار نمی دهم ، تا هر وقت خواسته باشی برمن وارد شوی ، که با دوستان خود چنین کنم .››

          در این روایت به فلسفه و فضیلت گرسنگی اشارشده است.برای توضیح بیشتر می توان به سخنان علمای اخلاق که برگرفته از روایات می باشد ، مراجعه نمود . آنان برای گرسنگی فواید زیادی گفته اند از قبیل :{الف - } صفای قلب :زیرا سیری باعث ازدیاد بخار در مغز شده و مغز حالتی شبیه مستی پیدا می کند و نمی تواند خوب فکر کنند ،سرعت انتفال او کم شده و قلب کور می شود .برخلاف گرسنگی که باعث رقت و صفای قلب می شود . و قلب را آماده تفکری که باعث شناخت می شود ، می کند .ونوری آشکار پیدا می کند . از رسول  اکرم (ص) روایت شده است : ‹‹‌ کسی که شکم خود را گرسنه نگهدارد اندیشه اش تربیت می شود .››‌ و قبلا نیز ثمرات شتاخت و معرفت راشنیدی .

          {ب-} تواضع و از بین رفتن سرمستی وناسپاس که منشأ سرکشی است ، وقتی نفس خوار شد ، درمقابل پروردگارش خاضع شده واز سرکشی دست برمی دارد .

          {ج-} شکستن شدت شهوات و نیروهایی است که باعث انجام گناهان کبیره شده و سبب هلاکت انسان می شوند . چون بیشتر گناهان کبیره از شهوت سخن گفتن و شهوت جنسی بوجود می آید و کم کردن این دوشهوت باعث مصون ماندن از خطرها می شود .

          {د-} آمادگی برای انجام تمام عبادتها از چند جهت است ، که کمترین آنها کم احتیاجی به تخلی و بدست آوردن غذا و کمتر بیمار شدن به بیماریهای گوناگون است – زیرا معده خانه بیماری و پرهیز سر هر دارویی است . ونیز مانع بوجود آمدن مشکلاتی که از غذا خوردن بوجود آمده و انسان رامحتاج مال ومقام دنیا می کند می گردد ، مال و مقامی که عده بسیاری راهلاک کرده است .

          {ه-} توانایی برای دادن مال ، میهمانی دادن ، هدیه دادن ،  احسان و نیکی ، رفتن به حج و زیارت و بالاخره انجام تمام عبادتهای مالی است .

          انسان نمی تواند این فایده ها را بروشنی درک کند مخصوصا فایده اول را . تفکر در عمل مانند نتیجه است و غیر آن مانند مقدمات است چون فکر حرکت است وغیر فکر مقدمه و آمادگی برای حرکت . بهمین جهت درباره تفکر روایت شده است : ‹‹ یک ساعت تفکر بهتر از هفتاد سال عبادت است .››‌

          با این مقدمات می توانیم به نتایج بزرگی برسیم که بعضی از آنها عبارتند از :

          {الف -} می فهمیم که چرا خداوند برای میهمانش گرسنگی را انتخاب کرده است .نعمتی بالاتر و بهتر از نعمت شناخت ، نزدیکی و دیدار خداوند نیست و گرسنگی از راههای نزدیک رسیدن به آن است . پس می بینی که روزه تکلیف نیست بلکه خداوند بوسیله آن تورا بزرگ داشته و بخاطر واجب نمودن آن برما منت دارد . و بهمین جهت شکر آن واجب است . و ارزش دعوت خداوند به روزه را در کتابش ، در آیه روزه ، می فهمی و اگر بدانی که این خطاب ، دعوت تو به سرای پیوستن به خداست ، از آن لذت برده ، و می فهمی که علت واجب کردن آن کم خوردن و ضیعف کردن نیروهاست . بهمین جهت حیف می آید که حتی در شب نیز غذا بخوری . و ممکن است علت های دیگر تشریع روزه رانیز درک کنی .

          {ب-} وقتی ارزش کاری را که ازتوخواسته شده ، فهمیدی ، برای رسیدن به نتیجه خوب ، درجهت انجام درست واخلاص در آن ، تلاش می کنی .

          {ج-} هنگامی که هدف از واجب شدن روزه را دانستی ، می فهمی که چه چیزی باعث صفا و روشنی یا تیرگی آن می شود ، و معنی این حدیث رامی فهمی که ‹‹‌ روزه فقط خود داری از خوردنی و آشامیدنی نیست ، وهنگامی که روزه گرفتی ، گوش ، چشم و زبانت نیز باید روزه بگیرد .›› حتی دربعضی روایات پوست و مو نیز گفته شده .

          {د-}می فهمی که شایسته نیست نیت و هدف روزه ، فقط مجازات نشدن یا بدست آوردن پاداش وبهشت و ناز ونعمت باشد ، گرچه با روزه این دو نیز بدست می آید بلکه سزاوار است هدف و نیت روزه نزدیکی انسان به خداوند و همسایگی و خوشنودی او باشد . وحتی از این حد هم بالاتر آمده و خود این عمل را بخاطر این که انسان را از نزدیک شدن به خدا  بداند ، نه وسیله ای برای نزدیک شدن به او .

          بعد از درک این مطالب باکمی تأمل می توانی بفهمی که هر کار یا حال یاسختی که تو را از مقامهای بلند حضور در درگاه خدا دور سازد ، مخالف مراد مولایت از مشرف نمودن تو به این دعوت و میهمانی است . و راضی نمی شوی در خانه میهمانی این پادشاه بزرگ – که تو را با این نزدیکی و مشرف نمودن نزدیک گردانده است و عالم به نهانی های تو وآنچه درقلبت می گذرد ، می باشد – و در حالی که به توجه دارد ، از او غافل باشی . وراضی نمی شوی که از او روی بگردانی در حالی که به تو روی کرده است . عقل انسان این را از کارهای بسیار زشت می داند که حتی دوست حاضر نیست با دوستش چنین عملی انجام دهد ، ولی خداوند بخاطر مداوای با بندگان مانند این غفلتها را حرام نکرده است ، وبر بندگان آسان گرفته و تکلیف آنان راکمتر از توانائیشان قرار داده است .

          بندگان خوب ازاین هم بالاتر رفته و باآقای خود درمورد واجب وحرام آنگونه عمل می کنند که شایسته حق آقایی و بندگی است ، و کسی را که دراین مورد کوتاهی کند ، پست وحقیر می دانند .

          وخلاصه این که در روزه خود به سفارشات امام صادق (ع) عمل می کنند : ‹‹ یکی از آنها این است که موقعی که روزه می گیری خود را نزیک به آخرت ببین ، وبا خضوع و خشوع و شکستگی و خواری باش ، و مانند بنده ای که از مولای خود ترسان است ، بوده ، دلت از عیوب ، وباطنت از حیله ها ومکرها پاک باشد ، وبه خدا از هر چه غیر اوست بیزاری جوی و درروزه خود تنها خدا راسرپرست خود بدان و آنگونه که شایسته است از خداوندی که برهمه غالب است بترس ، ودر روزهایی که روزه می گیری روح و بدنت را به خدای متعال بده ، و قلب خود را برای محبت ویاد او وبدنت را برای عمل به دستورات او و چیزهایی که ازتو خواسته ، فارغ کن .›› حضرت (ع) سفارشات دیگری نیز نموده مثل حفظ اعضای بدن از کارهایی که خداوند ممنوع کرده ومخالف خواسته اوست ، بخصوص زبان ، حتی از مجادله و سوگند راست .سپس در آخر روایت فرمود :‹‹‌ اگر به تمام آنچه گفتیم عمل کردی ، به تمام آنچه شایسته روزه داراست ، عمل کرده ای ، و هر اندازه از چیزهایی که گفتم کم کنی ، همان مقدار ف ضیلت وثواب روزه ات کمتر می شود .››

          این سفارشها را درمورد وظایف روزه دار ببین ، و درباره اثرات آن تأمل نما . کسی که خود را نزدیک به آخرت ببیند ، قلب اواز دنیا خارج شده وبرای اوچیزی جز تهیه توشه برای آخرت مهم نخواهد بود .همینطور اگر قلب او شکسته و خاضع و خوار باشد میلی به غیر خدا نداشته و مایه دلخوشی اوکسی جز خدا نیست .وکسی که روح و بدن خود را در راه خدا بدهد و از هر چیزی جز خدا بیزارشود ، روح ، دل ، بدن وتمام وجود او غرق در یاد ، محبت و عبادت خدا شده و روزه او روزه مقربین می گردد . خداوند بحق دوستانش چنین روزه ای را نصیب ما بفرماید ، گرچه یک روز در عمرمان باشد .