مراسم بازگشایی ? ????پرونده از این اسناد سازمان‌های امنیت داخلی (ام.آی.فایو) و امنیت خارجی (ام.آی.سیکس) روزهای چهارشنبه و پنجشنبه با حضور ? ???نفر از پژوهشگران مدعو در محل آرشیو ملی بریتانیا برگزار شد.
انتشار محتوای این اسناد بر اساس اعلام رسمی آرشیو ملی بریتانیا تا سه‌شنبه آینده چهارم مارس (? ???اسفند) مجاز نمی‌باشد.
تنها پژوهشگر ایرانی و فارسی زبان دعوت شده به این مراسم دکتر مجید تفرشی بود که در کنار محققان دیگری از بریتانیا، دیگر کشورهای اروپایی و آمریکا توانست پیش از آزادسازی عمومی این مجموعه اسناد، به آن‌ها دسترسی پیدا کند.
تفرشی در گفت‌وگوی اختصاصی با ایرنا اعلام کرد: پرونده‌های در آستانه آزادسازی شامل فعالیت‌های افراد مظنون به همکاری با آلمان نازی یا فاشیسم، مظنونان به فعالیت‌های کمونیستی و یا جاسوسی برای اتحاد جماهیر شوروی سابق، فعالیت‌های یک اندیشه‌گاره وابسته به حزب کارگر و فعالیت‌های جاسوسی برای شوروی در قالب فعالیت‌های اقتصادی هستند.
به گفته پژوهشگر ایرانی، این پرونده‌ها نشانگر نکات مهمی از تاریخ معاصر اروپا و جهان و به خصوص روند فعالیت‌های گسترده و پیچیده جاسوسی و امنیتی در بریتانیا، دیگر نقاط اروپا، خاورمیانه و جنوب شرق آسیا هستند.
تفرشی یادآور شد: آرشیو ملی بریتانیا پیش از این و در فاصله بین مه ? ?????تا سپتامبر سال ? ،?????حدود پنجاه پرونده جاسوسی و امنیتی مرتبط با تحولاتی که به نوعی با رخدادهای ایران و ایرانیان در سال‌های ? ?????تا ?????? مربوطند را از طبقه بندی خارج کرده و در اختیار پژوهشگران تاریخ معاصر قرار داده است.
پژوهشگر ایرانی موضوعات شماری از پرونده‌های آزاد شده قبلی درباره ایران را این گونه ذکر کرد: فعالیت‌های جاسوسی دیپلمات‌های اروپایی در تهران در طول و فاصله بین دو دو جنگ جهانی، چند دهه تعقیب و مراقبت "تئودور روتشتین" نخستین وزیر مختار شوروی در تهران و خانواده وی در بریتانیا، فعالیت‌های جاسوسان آلمانی و روس در ایران، ورود چتربازان جاسوس آلمانی به ایران، فعالیت‌های ضد انگلیسی و آلمان دوستانه دو پسر "اسماعیل خان صولت الدوله قشقایی" و مراقبت جاسوسان بریتانیایی از آنان و فعالیت‌های ضد بریتانیایی و آلمان دوستانه بازرگانان ایرانی مقیم خارج از کشور.
همچنین همکاری رادیوی "بی.بی.سی" با دوایر امنیتی بریتانیا برای شناسایی، دستگیری و بازجویی برادر یکی از کارکنان بخش فارسی آن به اتهام همکاری با نیروهای امنیتی آلمان نازی مورد دیگری بود که دکتر تفرشی به آن اشاره کرد.
وی در ادامه این مصاحبه درباره پرونده‌های آزاد نشده مربوط به ایران در سازمان‌های امنیت داخلی و خارجی بریتانیا نیز گفت که در مراسم رونمایی از سری جدید اسناد امنیتی این موضوع را از پروفسور "کریستوفر اندرو" جویا شده است.
اندرو استاد تاریخ معاصر و روابط بین‌الملل در دانشگاه کمبریج و تاریخ نویس رسمی استخدام شده توسط سازمان‌های امنیتی بریتانیا است که قرار است تاریخ رسمی نوشته خود را تا سال ? ?????منتشر کند.
پرفسور اندرو درباره اسناد امنیتی مربوط به ایران به خصوص درباره دو واقعه کودتای ? (????) ?????و ? (????) ?????گفته است: به نظر نمی‌رسد امکان آزادسازی این اسناد حتی در چند دهه آینده وجود داشته باشد.
با این همه، تفرشی به نقل از اندرو گفت: هر چند خود او هم با وجود خودی و محرم بودن و قبول عضویت کامل و رسمی در سازمان ام.آی.فایو امکان دسترسی آزادانه به همه اسناد امنیتی کشورش را ندارد، ولی وعده داده که در کتاب در دست تالیف خود، فصلی را به دخالت دوایر امنیتی بریتانیا در امور ایران اختصاص دهد.
تفرشی در پایان مصاحبه با ایرنا درباره سنت جدید آزادسازی اسناد امنیتی در بریتانیا متذکر شد: برخلاف اسناد دیگر دوایر دولتی، برای آزاد سازی یا انتشار اسناد امنیتی در بریتانیا هنوز قانون قطعی و ضمانت اجرایی وجود ندارد.
محقق ایرانی مقیم لندن افزود: مساله آزادسازی اسناد امنیتی در بریتانیا بر اثر فشار افکار عمومی در دو دهه اخیر و پس از پایان دوران جنگ سرد و فروپاشی حکومت شوروی به صورت محدود و تدریجی آغاز شده و به نظر می‌رسد در سال‌های آینده به تدریج آهنگ سریع‌تری به خود گرفته و سال‌های پس از جنگ جهانی دوم را نیز شامل شود.
